مکان های دیدنی ترکیه

دیدنی های ترکیه

- مسجد آبی

یکی از معروف ترین مکان های تاریخی ترکیه و مکان های دیدنی کشور ترکیه-استانبول، مسجد آبی ( Blue Mosque) در استانبول ، نامیده می شود ، به این دلیل که داخل آن با کاشی های آبی تزیین شده است و شش منار فیروزه ای زیبا در اطراف آن وجود دارد. این ساختمان برجسته و ویژه در اوایل ۱۶۰۰ میلادی ساخته شد. اگر چه مکانی برای ستایش و پرستش خدایان می باشد، یکی از بهترین جاذبه های گردشگری ترکیه در استانبول به شمار می رود.
مسجد آبی در ترکیه

از نان شیرینی های سنتی این منطقه تهیه کنید. یک غذای میان وعده عالی می باشد!

۲- بازار بزرگ در استانبول

بازار بزرگ ( Grand Bazzar)، از جالب ترین جاهای دیدنی استانبول و یکی از بزرگ ترین و قدیمی ترین بازار های سر پوشیده دنیا می باشد. قیمت و کیفیت کالا هایی که از سراسر دنیا به این بازار بزرگ در استانبول صادر می شود ، مورد بررسی و باز بینی قرار می گیرد و بعد به فروش می رسد.
بازار بزرگ در ترکیه

 

images_1 چانه زدن را یاد بگیرید. از یک چهارم قیمت پیشنهادی فروشنده شروع کنید تا به کمترین قیمت توافقی برسید و از چانه زدن نترسید. در چانه زدن افراط نکنید ولی از موضع خود نیز پایین نیایید. و اگر نتوانستید حرف خود را به کرسی بنشانید و بر سر قیمت مناسبی توافق کنید، جای دیگری را امتحان کنید. ۴۰۰۰ مغازه در این بازار وجود دارد.

۳- اسب نژاد تراوا در شهر تراوا

انتظار نداشته باشید در این مکان براد پیت و یا اریک بانا را ببینید ( احتمال آن بسیار کم است) ولی مطمئنا اسبی زیبا و فریبنده، شبیه اسب نژاد تراوا در شهر تراوا( Trojan Horse,Troy) را خواهید دید. که یک راه رویایی و افسانه برای ورود به شهر تراوا و مشاهده ی نبرد اسب ها می باشد. این اسب فقط شبیه اسب تراوا می باشد ولی مطمئن باشید ارزش یک بار دیدن را دارد.
اسب نژاد تراوا در شهر تراوا

فقط نگاه نکنید! می توانید از آن سواری نیز بگیرید.

۴- گالیپولی

گالیپولی (Gallipoli) از دیدنیهای ترکیه و محل برگزاری جشن سالیانه در روز آنزاک (ANZAC) می باشد- روز مهمی که در تقویم استرالیا و نیوزلند و سراسر دنیا نیز آمده است. این مکان همان جایی است که هزاران سرباز ارتش، در جنگ جهانی اول ، طی یک عملیات نظامی، جان خود را از دست دادند. سعی کنید در این مکان احترام لازم را به جای آورید . حتی در تابستان هم، سواحل بکر و دست نخورده آن ، خلوت و دیدنی می باشد.
گالیپولی در ترکیه

چندان فاصله زیادی با شهر تراوا ندارید، پس به همه جای آن سر بزنید و دیدن کنید.

۵- پاموکاله

پاموکاله (Pamukkale) نیز از بهترین دیدنی های ترکیه است و در زبان محلی به معنای قلعه های پنبه ای می باشد و شما می توانید دلیل آن را به وضوح ببینید. آب سرشار از کلسیم از لبه صخره ها به شکل آبشاری کوچک، فرو می ریزد و در نهایت کلسیم موجود در آن ته نشین می گردد و برکه ها و تالاب های کوچک و زیبایی را به وجود می آورد که سوژه مناسبی برای عکاسان زبر دست می باشد. در بالاترین قسمت ای آبشار تالابی با آب گرم وجود دارد که مردم زیادی را به آن بالا می کشاند.
پاموکاله در ترکیه

از تئاتر رومی که در آن نزدیکی در سالنی با ظرفیت ۱۲۰۰۰ نفری برگزار می شود، دیدن کنید.

۶- روستاهای تروگلودیت در کاپادوکیا

کاپادوکیا(Cappadocia)، یکی دیگر از مکان های دیدنی استانبول ترکیه و چشم انداز های تاریخی عجیب می باشد ، که در این محل شما گزینه های بیشتری برای انتخاب و دیدن کردن دارید. ابتدا به بخش زیر زمینی بروید و از کلیساهای زیر زمینی ، تونل ها، روستاهای تروگلودیت در کاپادوکیا (Troglodyte Village) که پر از تخته سنگ های حفره ای می باشد، دیدن کنید.
روستای تروگلودیت در کاپادوکیا ترکیه

بخش های اولیه از فیلم جنگ ستارگان هم، در این منطقه فیلمبرداری شد. آیا می دانید کدام قسمت از این فیلم بود؟

۷- بالن ها در کاپادوکیا

پس از گشت و گذار در کاپادوکیا(Cappadocia)، سوار بالن ها شوید . وقتی سوار بر بالن ها در کاپادوکیا شوید، این منظره عجیب و در عین حال، زیبا و شگفت انگیز را از بالا نگاه کنید و لذت ببرید.
بالن ها در کاپادوکیا ترکیه

حتما با خود دوربین ببرید!

۸- سماع عاشقانه دراویش در کنیا

 

استاد مولانا، از نظر بسیاری از مسلمانان ، جمعی از مربدان و گردشگران یک قدیس به شمار می رود و هر ساله برای بزرگداشت این شاعر و عارف بزرگ، از ۱۰ تا ۱۷ دسامبر در کنیا (Konya) گرد هم می آیند.عارفان معتقدند که اتحاد با خدا تنها از طریق رقص عرفانی محقق می شود. و آ ن رو نوعی تکریم و احترام برای استاد مولانا بر می شمارند. رقص تنها حرکات موزون بدن نیست بلکه نوعی تجربه معنوی می باشد که در واقع ترکیب از موسیقی، گوش دادن به آن و خود رقص می باشد.
سماع عاشقانه دراویش ترکیه

۹- سفر دریایی و گشت و گذار در فتحیه

فتحیه ( Fethiye) در سواحل ترکیه واقع می شود. این سواحل فیروزه ای بسیار زیبا با چشم انداز های نفس گیر غروب خورشید، منظره ای بی نظیر را پدید می آورند. کافه ها، رستوران ها و مغازه های جذاب و فریبنده در آن حوالی شما را وسوسه خواهد کرد و محلی مناسب برای استراحت و خوش گذرانی است. یک قایق ( قایق بادبانی چوبی سنتی) برای سفر دریایی و گشت و گذاردر فتحیه، کرایه کنید و در آ ن اطراف گشتی بزنید و آفتاب بگیرید!
سفر دریایی و گشت و گذار در ترکیه

۱۰- رگبار شهاب سنگ ها در دراکونید

 

رگبار شهاب سنگ در دراکونید ( Draconids) ، در ماه اکتبر، بهترین و هیجان انگیز ترین نوع آن در چند سال اخیر بوده است. در تور ترکیه ما شما می توانید در یک تور ۱۰ روزه رگبار شهاب سنگ ها ثبت نام کنید و درست به موقع، در اول اکتبر به کاپادوکیا برسید و شاهد این رویداد شگفت انگیز باشید.
رگبار شهاب سنگ ها در ترکیه

تور استامبول

تاریخچه ی استامبول

کار بسیار سختی است شروع به نوشتن از تاریخ شهری که پر از اتفاق و حادثه بوده است. شهر استانبول یکی از شهر های جالب تاریخ جهان می باشد که سه امپراطوری بزرگ دنیا یعنی ایران ، روم و عثمانی بر آن حکومت نموده اند؛ حتی برهه ای از زمان نیز در سیطره کشور یونان بوده است. اهمیت شهر استانبول به خاطر این بود که دروازه ای بین دو قاره اروپا و آسیا محسوب می شود و همیشه امپراطوری های بزرگ برای تصرف این شهر مهم استراتژیک با هم جنگ داشته اند.

همین اوضاع حکومت های مختلف در شهر استانبول باعث شده است که فرهنگ های مختلفی با این شهر اجین شود، بنایی با معماری های متفاوت در این شهر ساخته شده است، و اینگونه تاریخ شهر توریستی استانبول شکل گرفته است. در ذیل شرح مختصری از تاریخچه استانبول را برای شما به نگارش در می آوریم.

نزدیک به ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح استانبول توسط کورش بزرگ فتح شد و این شهر بخشی از امپراطوری بزرگ ایرانیان در آن سالیان حساب می شد. نام این شهر توسط ایرانیان تخت روم نامیده میشد، البته یونانیان این شهر را تا آن زمان بوزاس می نامیدند.

تاریخ شهر استانبول

بعد از گذشت نزدیک به ۲۰۰ سال و در ۳۳۳ سال قبل از میلاد مسیح با اوج گیری قدرت رومیان این شهر به اشغال فرمانده بزرگ رومیان ، کنستانتین کبیر قرار گرفت و نام این شهر به روم جدید توسط کنستانتین تغییر یافت. البته نام جدید در نزد مردم زیاد مورد استقبال قرار نگرفت و مردم این شهر را در آن زمان کنستانتینپول یا شهر کنستانتین می نامیدند.

در سال ۳۹۵ میلادی یکی از فرزندان کنستانتین کبیر که خود را نیز کنستانتین نامیده بود با جدایی از امپراطوری روم ، حکومت روم شرقی ( حکومت بیزانس ) را در بخش های غربی کشور ترکیه آغاز نمود. که شهر استانبول امروزی را پایتخت خود معرفی نمود و نام این شهر به بیزانس تغییر یافت. البته سلجوقیان و ترکیان کشور ترکیه نیز از تفرقه بین امپراطوری رومیان و همچنین ضعف امپراطوری ایران استفاده نمودند و در بخش های شرقی و مرکزی کشور ترکیه شروع به ایجاد حکومتی برای خود نمودند. که این کار پایه گذار امپوراطوری بزرگی به نام عثمانی بود. در بین این مردمان نیز از دیرباز شهر استانبول به قسطنطنیه معروف بود.

در سال ۱۳۰۰ عثمان اولین حاکم امپراطوری عثمانی با ایجاد اتحاد بین ترکان منطقه خود و با ایجاد ارتشی قوی حکومت عثمانی را پایه گذاری کرد و آنکارا شهر زادگاه خود را پایتخت کشور عثمانی نامید؛ نبردهای زیادی از این تاریخ بین ترکان عثمانی با حکومت های ایران و روم جهت آزاد سازی مناطق اشغال شده ترک نشین آغاز شد.

سلطان محمد فاتح در سال ۱۴۵۳ میلادی توانست افتخار بزرگی برای امپراطوری عثمانی ایجاد نماید و شهر قسطنطنیه یا کنستانتین آن زمان را که پایتخت روم شرقی نیز محسوب میشد، فتح نماید و پایانی برای حکومت روم شرقی در این منطقه باشد. سلطان محمد فاتح نام امروزی این شهر را انتخاب نمود و استانبول از آن تاریخ به بعد تبدیل به شهر مهمی برای حکومت عثمانی برای حمله به سمت اروپا محسوب می شد؛ همچنین سلطان محمد پایتخت خود را از آنکارا به استانبول تغییر داد تا بتواند کشور گشایی های خود را از غرب به سمت اروپا بهتر حمایت نماید.

تاریخچه شهر استانبولشهر استانبول تا زمان تشکیل حکومت جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ نیز پایتخت کشور ترکیه محسوب می شد. و شخص آتاترک در آن سال پایتخت را از استانبول مجدد به آنکارا تغییر داد. گرچه امروزه مهمترین و پر جمعیت ترین شهر ترکیه هنوز همان استانبول است.

تاریخ نام استانبول : حکومت جمهوری ترکیه از ۲۸ مارس ۱۹۳۰ نیز با مکاتبه سراسری با تمام کشورهای دنیا، نام رسمی استانبول را به تمام جهان اطلاع رسانی نمود تا پایانی باشد برای اسامی متفاوت و بسیار این شهر، که در بالا در هر برهه از زمان نیز به آنها اشاره نمودیم.

تعدادی از نام های شهر استانبول :

تخت روم
بوزاس
بیزانس
بیزانتیوم
کنستاتنینوپل یا شهر کنستانتین
قسطنطنیه
اسلامبول
روم جدید

تاریخچه مسجد ایاصوفیه

بنای «ایا صوفیه» در میدان «سلطان احمد» استانبول در ترکیه، یکی از بزرگ‌ترین اثرهای تاریخی دوران بیزانس است و در زمان کنستانتینوس اول بنا شد که به مدت ۹۱۶ سال به‌ عنوان کلیسا و به مدت ۴۸۱ سال در دوران عثمانی‌ها به‌ عنوان مسجد فعال بود. این بنای تاریخی به دستور آتاتورک در سال ۱۹۳۵ به موزه تبدیل و در خدمت صنعت توریسم قرار گرفت!
نامگذاری
این‌ بنا نخست‌ «مِگاله‌ اِکلسیا» – کلیسای‌ بزرگ‌ – نام‌ گرفت‌، ولى‌ بعدها به‌ «ثئاسوفیا» یعنى‌ «حکمت‌ مقدس‌» تغییر نام‌ یافت‌، اما تا سده‌ی ۵ میلادی،‌ مردم‌ به‌ آن‌ «سوفیا» مى‌گفتند.

رفته‌رفته‌ این‌ کلیسا به‌ سانتاسوفیا و یا سانکتا سوفیا شهرت‌ پیدا کرد که‌ به‌ همان‌ معنى‌ حکمت‌ مقدس‌ است‌ و یونانی‌ها آن‌ را «هاگیا سوفیا» یا «آگیا سوفیا» مى‌نامیدند. پس‌ از فتح‌ استانبول‌، ترک‌ها با تغییر اندکى‌ نام‌ این‌ کلیسا را «ایاصوفیه»‌ خواندند.

دوره اول: ایاصوفیه قبل از فتح‌ استانبول‌
نخستین‌ بنای‌ ایاصوفیه‌ را به‌ امپراتور کنستانتین‌ اول‌ (۳۳۷م‌) نسبت‌ مى‌دهند ولى‌ در آثار مورخان‌ نزدیک‌ به‌ عصر این‌ امپراتور، به‌ چنین‌ موضوعى‌ اشاره‌ نشده‌ است‌ و بررسی‌های‌ اخیر نشان‌ مى‌دهد که‌ کلیسای‌ ایاصوفیه‌ از طرف‌ کنستانتین‌ دوم‌ (۳۶۱م‌) به‌ افتخار پیروزی‌ پدرش کنستانتین‌ اول بر لیکینیوس‌ احداث‌ شده‌، و در ۱۵ فوریه ۳۶۰ برای‌ عبادت‌ عموم‌ افتتاح‌ گردیده. در ۲۰ ژوئن‌ ۴۰۴ آشوب‌ بزرگى‌ در قسطنطنیه‌ پدید آمد و بخشى‌ از ایاصوفیه‌ در حریق‌ سوخت. در نتیجه بنای ایاصوفیه مجددا به دست حکومت بعدی، ساخته و در سال ۴۱۵ میلادی دوباره افتتاح شد.

ولی باز این کلیسا در حریق‌ دیگری‌ که‌ در شب‌ ۱۳ ژانویه ۵۳۲ پدید آمد به ‌دنبال یک شورش علیه دولت آتش گرفت. حدود ۶ هفته‌ پس‌ از حریق‌، امپراتور یوستى‌ نیانوس‌ تصمیم‌ گرفت‌ کلیسایى‌ به‌ مراتب‌ بزرگ‌تر و باشکوه‌تر بر ویرانه‌های‌ کلیسای‌ قبلى‌ بنا کند و به‌ همین‌ سبب‌، از معماران‌ مشهور عصر خود، آنتمیوس‌ ترالسى‌ و ایسیدُروس‌ ملطى‌ خواست‌ کلیسای‌ جدید را طوری‌ بسازند که‌ در برابر آتش‌سوزی‌ و زمین‌لرزه‌ مقاوم‌ باشد. کار تعمیر در ۲۳ فوریه ۵۳۲ آغاز شد. به‌ فرمان‌ امپراتور با ارزش‌ترین‌ مصالح‌ ساختمانى‌ را از نواحى‌ مختلف‌ تهیه‌ کردند. سرانجام‌، در ۲۷ دسامبر ۵۳۷ با کار ۱۰ هزار کارگر در طول ۵ سال و تحت نظر ۱۰۰ استادکار، کلیسای‌ جدید ایاصوفیه‌ طى‌ مراسم‌ باشکوهى‌ افتتاح‌ شد. ولی بر اثر زلزله در سال ۵۸۸، گنبد کلیسا فرو ریخت و بالاخره در سال ۵۶۳ گنبدش ساخته شد.

قابل ذکر است امپراتوران‌ بیزانس‌ در این‌ کلیسا مراسم‌ تاج‌گذاری‌ برپا مى‌کرده‌اند و به‌ سبب‌ احترامى‌ که‌ داشت‌، پناهگاه‌ مجرمان‌ نیز به‌ شمار مى‌آمده‌ است‌.

از این بنا به مدت ۹۱۶ سال به‌ عنوان کلیسا استفاده می‌شد.

دوره دوم: ایاصوفیه‌ پس‌ از فتح‌ استانبول‌
این کلیسا چون در سال ۱۴۵۳ به تصرف ترکان عثمانی در آمد آثار مسیحیت آن را محو کردند و آن را به صورت مسجد در آوردند به مدت ۴۸۱ سال در دوران عثمانی‌ها فعال بود. (سلطان‌ محمد در همان‌ روز فتح‌ استانبول‌ فرمان‌ تبدیل‌ کلیسای‌ ایاصوفیه‌ را به‌ مسجد صادر کرد.) و سه روز پس‌ از فتح‌ استانبول،‌ ضمن‌ برپا داشتن‌ مراسم‌ نماز جمعه‌ در ایاصوفیه،‌ به‌ امامت‌ آق‌ شمس‌الدین‌، خطبه‌ به‌ نام‌ پادشاه‌ فاتح‌ عثمانى‌ خوانده‌ شد.

(در وقف‌نامه‌های‌ فاتح‌ که‌ نسخه‌های‌ مختلف‌ آن‌ تا امروز باقى‌ مانده‌، نام‌ ایاصوفیه‌، «الجامع‌ الکبیر العتیق‌» آمده‌ است‌). این‌ اتفاق‌ در سال‌ ۸۷۵ هجرى‌ (۱۴۵۳میلادى‌) رخ‌ داد. به دستور سلطان‌ یک‌ گلدسته‌ى‌ چوبى در قسمت‌ جنوبى‌ نیم‌ گنبد غربى‌ و نیز یک‌ محراب‌ در این‌ مسجد ساخته شد‌. بعدها در زمان‌ سلطان‌ سلیمان‌ قانونى‌، به‌ علت‌ نامناسب‌ بودن‌ نقاشی‌ها و تزیینات‌ داخل‌ ایاصوفیه‌، روی‌ آن‌ها را با گچ‌ پوشاندند.

در زمان‌ سلطان‌ بایزید دوم‌ دومین‌ مناره ایاصوفیه‌ از آجر ساخته‌ شد. و گنبد بزرگى‌ نیز بر فراز آن‌ ساخته‌ شد.

سلطان‌ سلیم‌ دوم‌ یکى‌ از پادشاهان‌ عثمانى‌ است که‌ توجه‌ و علاقه بسیاری‌ به‌ مسجد ایاصوفیه‌ نشان‌ داده. در آغاز سلطنت‌ او، بنای‌ مسجد در نتیجه‌ی عدم‌ توجه‌ وضع‌ نیمه‌ مخروبه‌ای‌ پیدا کرده‌ بود. وی‌ به‌ معمار سنان‌ دستور داد تا خرابی‌ها را تعمیر کند. خانه‌هایى‌ که‌ بنای‌ ایاصوفیه‌ را در محاصره‌ی خود گرفته‌ بودند، تخریب‌ گردید و دیوارها با تعبیه پایه‌ها و شمع‌ها محکم‌ شد و یک‌ مناره آجری‌ جای‌ مناره چوبى‌ را گرفت‌.

در اوایل‌ سلطنت‌ سلطان‌ مراد سوم‌ کار تعمیرات‌ و بازسازی‌ ایاصوفیه‌ به‌ پایان‌ رسید و این‌ پادشاه‌ تغییراتى‌ نیز در داخل‌ مسجد ایجاد کرد و به‌ تزیینات‌ داخلى‌ آن‌ افزود.

از نیمه‌ی دوم‌ سده‌ی ۱۰ق‌/۱۶م‌ به‌ بعد، در گورستان‌ متصل‌ به‌ آن‌، ساختن‌ مقبره‌هایى‌ برای‌ سلاطین‌ عثمانى‌ آغاز شد.

در زمان‌ سلطان‌ مراد چهارم‌، آیاتى‌ از قرآن‌ کریم‌ به‌ خط بچاقجى‌‌زاده‌ مصطفى‌ چلبى‌ زینت‌بخش‌ دیوارهای‌ مسجد ایاصوفیه‌ شد. علاوه‌ بر آن‌، لوحه‌های‌ عظیمى‌ به‌ شکل‌ مربع‌ مستطیل‌ با نام‌ خلفای‌ راشدین‌ که‌ توسط خطاط معروف‌ تکنجى‌زاده‌ ابراهیم‌ افندی‌ نوشته‌ شده‌ بود، بر بالای‌ دیوارها نصب‌ شد. این‌ لوحه‌ها در زمان‌ سلطان‌ عبدالمجید با الواح‌ مدور بزرگى‌ به‌ خط جلى‌ خطاط قاضى‌ عسکر مصطفى‌ عزت‌ افندی‌، تعویض‌ شد.

سلطان‌ محمود اول‌، تعمیرات‌ فراوانى‌ در مسجد ایاصوفیه‌ صورت‌ داد، ولى‌ گفته‌ مى‌شود که‌ روی‌ بقایای‌ موزاییک‌های‌ دوره بیزانس‌ در این‌ تعمیرات‌ با گچ‌ پوشانده‌ شده‌ است.

وی‌ علاوه‌ بر تعمیرات‌، یک‌ شادروان‌ (وضوگاه‌) زیبا و چند بنای‌ دیگر در آن‌جا ساخت‌؛ مهم‌ترین‌ آن‌ها کتابخانه‌ی باشکوهى‌ است‌ که‌ از نظر هنر معماری‌ و تزیینى‌ دارای‌ ارزش‌ فراوانى‌ است‌. این‌ کتابخانه‌ ۳۰۰ هزار جلد کتاب‌ در خود داشته‌ است.

قفسه‌های‌ صدف‌‌نشان‌ و دیوارهای‌ کاشى‌کاری‌ آن‌ از شاهکارهای‌ هنری‌ قرن‌ ۱۸م‌ ترکیه‌ شمرده‌ مى‌شود.

پس‌ از سلطان‌ مراد چهارم،‌ چندان‌ توجهى‌ به‌ تعمیر و نگهداری‌ مسجد ایاصوفیه‌ نشد. در زمان‌ سلطان‌ عبدالمجید تعمیرات‌ اساسى‌ بنا، در سال‌های ‌ ۱۸۴۷-۱۸۴۹م‌ به‌ سرپرستى‌ معمار اتریشى‌ «فوستاتی» صورت‌ گرفت‌ و بیشتر تزیینات‌ داخلى‌ تجدید و یا تعمیر شد. موزائیک‌های‌ دوران‌ بیزانس‌ را نیز از زیر پوشش‌ گچ‌ بیرون‌ آوردند. سلطان‌ مایل‌ بود که‌ موزائیک‌ها به‌ همان‌ صورت‌ باقى‌ بماند، ولى‌ به‌ علت‌ مخالفت‌هایى‌ که‌ ابراز شد، دستور داد دوباره‌ روی‌ آن‌ها را بپوشانند. پس‌ از پایان‌ تعمیرات‌، مسجد ایاصوفیه‌ بار دیگر در اولین‌ جمعه‌ی ماه‌ رمضان ‌ ۱۲۶۵ق‌/ژوئیه ۱۸۴۹م‌ طى‌ مراسم‌ با شکوهى‌ بر روی‌ مردم‌ گشوده‌ شد. ایاصوفیه‌ در زلزله شدید ۱۰ ژوئیه ۱۸۹۴ دچار صدمات‌ بسیاری‌ شد؛ از جمله‌ قطعات‌ بزرگى‌ از موزائیک‌های‌ گچ‌پوش‌، نیم‌‌گنبدها و سرستونها فرو ریخت‌ و به‌ همین‌ علت‌ مسجد مدتى‌ طولانى‌ بسته‌ ماند.

دوره سوم: پس‌ از تشکیل‌ دولت‌ جمهوری‌ ترکیه‌:
در سال ۱۹۲۶م‌/ ۱۳۰۵ش‌ تعمیرات‌ ضروری‌ در سرسراهای‌ فوقانى‌، گنبد اصلى‌ و یکى‌ از پایه‌ها به‌ عمل‌ آمد. در این‌ میان‌ با پیشنهاد آتاتورک‌ در ۱۹۳۴م‌/۱۳۱۳ش‌ مسجد ایاصوفیه‌ به‌ موزه‌ تبدیل‌ شد و در اول‌ فوریه ۱۹۳۵ به‌ طور رسمى‌ افتتاح‌ گردید. کمى‌ بعد فرش‌های‌ مسجد را جمع‌ کردند و لوحه‌های‌ مدور نام‌ خدا و حضرت‌ رسول‌(ص‌) و خلفای‌ راشدین‌ و امام‌حسن‌ و امام‌حسین‌ (ع‌) را پایین‌ آوردند، تا حالت‌ روحانى‌ این‌ معبد کهن‌ به‌ حال‌ و هوای‌ موزه‌ تبدیل‌ شود؛ ولى‌ هنگامى‌ که‌ مى‌خواستند لوحه‌ها را برای‌ استفاده‌ در دیگر مساجد استانبول‌ از آن‌جا بیرون‌ ببرند، به‌ علت‌ بزرگى‌ بیش‌ از حد، از هیچ‌‌کدام‌ از درهای‌ ایاصوفیه‌ ممکن‌ نشد. ناچار آن‌ها را روی‌ هم‌ چیده‌ و در گوشه‌ای‌ انبار کردند. مدتى‌ بعد، در ۱۹۴۹م‌/۱۳۲۸ش‌ بار دیگر این‌ لوحه‌ها از دیوارهای‌ ایاصوفیه‌ آویخته‌ شد.
ساختار بنا
در بنای‌ ایاصوفیه‌ تدبیر هوشمندانه‌ای‌ برای‌ هماهنگى‌ طاق‌ها و ستون‌ها به‌ کار رفته‌ است‌. ۴ ستون‌ عظیم‌ از سنگ‌ خارای‌ مصری‌، شبیه‌ پای‌ فیل‌، ۴ طاق‌ بالا را نگاهداشته‌، و گنبد بر روی‌ آن‌ها آرمیده‌ است‌. در ساقه گنبد، حلقه‌ای‌ از ۴۰ پنجره نزدیک‌ به‌ هم‌ قرار گرفته‌، که‌ نور از آن‌ها به‌ درون‌ مى‌تابد.

ژرفای‌ گنبد ۱۸ متر و بلندی گنبد ۵۶ متر از سطح زمین است و قطر آن‌ ۳۳ متر است‌ که پشت‌بند آن دو نیم گنبد است. که خود در هر پهلو بر یک تورفتگی ستون‌دار کوچک قرار دارند. در طرفین فضای بسیار بزرگ مرکزی، با گنبدی به بلندی ۵۶ متر از کف دو طبقه، راهه جانبی قرار دارد که بار گنبد را منتقل می‌کند به قوس‌های عظیمی که سینه سردرهایی پر پنجره را در بر گرفته است. ردیف دیگری از پنجره در پائین و دور تا دور گنبد قرار دارد.

این‌ بنا مجموعاً ۱۰۷ ستون‌ و ۹ در دارد؛ بزرگ‌ترین‌ آن‌ها در ِ وسطى‌ است‌ با چارچوب‌ برنزی‌ و قاب‌ مرمر که‌ مخصوص‌ ورود امپراتور بود.

بنا کلاً از آجر ساخته‌ شده‌، و با مرمر پوشانده‌ شده. دیوارهاى‌ آن‌ با معرق‌‌هاى‌ آجین‌ شده‌ به‌ سنگ‌‌هاى‌ قیمتى‌ تزیین ‌یافته‌ است‌. در تزیینات‌ بناى‌ آن‌، از فلزات‌ گران‌بهاى‌ منتسب‌ به‌ هنر بیزانسى‌ استفاده‌ شده‌ است‌. ستون‌هاى‌ مرمرین‌ این بنا از معبد «آرتمیس‌» و نیز از نقاط‌ مختلف‌ دنیا به‌ آن‌‌جا آورده‌ شده‌ است‌. در حیاط‌ داخلى‌، فواره‌هایى‌ برای وضو قرار دارد. در زوایه‌ى‌ جنوبى‌ مسجد به‌ جاى‌گلدسته‌اى‌ از جنس‌ سنگ‌، گلدسته‌اى‌ آجرین‌ بنا گردیده‌ است‌.

موزاییک‌ها و تزیینات‌ داخلى‌ ایاصوفیه‌ نیز از اهمیت‌ بسیاری‌ برخوردار است‌. از تزیینات‌ بى‌نظیر این‌ بنا در منابع‌ قدیمى‌ با ستایش‌ فراوان‌ یاد شده‌ است‌. از زیباترین‌ بخش‌های این بنا‌، تزیینات‌ ایاصوفیه‌ و موزاییک‌های‌ بیزانسى‌ آن‌ است‌. در میان‌ آن‌ها قطعات‌ و تابلوهای‌ ساخته‌ شده‌ از طلا، نقره‌، مرمر و سفال‌ لعاب‌دار رنگارنگ‌ دیده‌ مى‌شود. تابلوهای‌ موزاییک‌ ایاصوفیه‌ را مى‌توان‌ بر سطح‌ داخلى‌ نیم‌ گنبدها، دیوارها، طاق‌ها و رواق‌ها و بر سردر ویژه‌ی امپراتور و … دید.

بر اثر ویرانی‌ها و تعمیرات‌ پى‌ در پى‌، بخشى‌ از موزاییک‌های‌ ایاصوفیه‌ از میان‌ رفته‌ است‌؛ از جمله‌ تابلوی‌ موزاییک‌ تصویر حضرت‌ عیسى‌ مسیح‌(ع‌) که‌ در ۱۳۵۵م‌ آن‌ را بر سطح‌ داخلى‌ گنبد ساخته‌ بوده. این‌ اثر گویا تا میانه سده ۱۷م‌ نیز بر جای‌ بود و در زمان‌ سلطان‌ عبدالمجید، قاضى‌ عسکر عزت‌ افندی‌ با نوشتن‌ آیاتى‌ از سوره نور آن‌ را پوشانده‌ است‌.

همچنین بخش‌هاى‌ برنزى‌ به‌ کار رفته‌ در قسمت‌ جنوبى‌ کتابخانه‌ آثار هنرى‌ نفیسى‌ به‌ شمار مى‌آید. دیوارهاى ‌این‌ بخش‌ را تخته‌ سنگ‌‌هاى‌ ارزشمند و گران‌‌قیمتى‌ پوشانده‌ که‌ قدمت‌ آن‌ به‌ قرن‌ چهاردهم ‌میلادى‌ باز مى‌گردد.

شکوه‌ و زیبایى‌ ایاصوفیه‌ پیوسته‌ توجه‌ جهانگردان‌ را به‌ خود جلب‌ کرده‌ است‌؛ امروزه‌ نیز از مراکز مهم‌ جهانگردی‌ دنیا و از منابع‌ بزرگ‌ درآمد دولت‌ ترکیه‌ به ‌شمار مى‌رود.